پايان نامه كارشناسي روانشناسي باليني

بررسي رابطه ميزان تحصيلات مادران با سلامت رواني كودكان كم توان ذهني در استان اردبيل

مقدمه

بايد دانست كه عوامل متعددي بر نگرش كودك ازخود و اعضاي خانواده ي خود مؤثر است، از آن جمله مي توان به عوامل اقتصادي و اجتماعي و فرهنگي حاكم بر خانواده اشاره كرد كه ارتباط مستقيم با سطح سواد و تحصيلات خانواده دارد. شخص باسواد امكان سلامت اقتصادي و تصميم گيري بيشتري دارد و چنين انساني نسبت به خود و فكر و فرهنگ جامعه بصيرت بيشتري دارد. سواد و تحصيلات، از ديدگاه اقتصادي، افراد را به‌سوي رشد و توسعه‌ي درونزاد و خلاق و هماهنگ با اجتماع و كشور هدايت مي كند و از ديدگاه تخصصي، جامعه را موفق مي سازد، افراد بزرگسال به عنوان عامل اساسي توليد، حتي با يك اصطلاح اقتصادي خاص كه همان جمعيت فعال يا نيروي كار مي باشد، مشخص مي‌شوند.با توجه به آمار موجود، گسترش سواد كاهش رشد جمعيت و همچنين توسعه ي اقتصادي و اجتماعي و پيشرفت دانش و ... را تسهيل نموده است. تنها جوامعي توانسته‌اند مشكلات خود در زمينه هاي تغذيه، مسكن، پوشاك، بهداشت و آموزش را از ميان بردارند كه از سطح بالاي سواد برخوردار باشند.بي سوادي، نه تنها پديده اي قابل تأسف است، بلكه علامتي است در كنار علائم ديگر كه نشان دهنده ي از خود بيگانگي مي‌باشد و منجر به عقب ماندگي مي شود. اين عقب ماندگي در تعليم و تربيت، خود معلول شالوده هاي نامتناسب اقتصادي و اجتماعي است و رابطه ي مستقيم با فقر عمومي و كمبود وسايل كافي به ويژه نداشتن معلم و مدرسه است.

سواد و تحصيلات خانواده يكي از عوامل مهم پيشرفت بشر در جهان امروز است. پيشرفت تكنولوژي، صنعت، بهداشت و علوم مختلف مديون اين عامل مهم است.

بي سوادي در تمام ابعاد زندگي انسان مي تواند تأثير بسزايي داشته باشد، مخصوصاً در بهداشت، رشد اقتصادي، رشد فرهنگي، رشد و تربيت فرزندان، بي نظمي و ناهنجاري كودكان، رشد اشتغال و غيره مطالعات نشان داده است كه هرچه آسيب هاي رواني بيشتر باشد، موقعيت اجتماعي شخص را پايين تر مي آورد و عواملي چون فقر، بي كاري، تعداد فرزندان، اعتياد، طلاق و ... كه همه موجب پايين آمدن موقعيت اجتماعي و فرهنگي شخص مي شود و آشفتگي ها يا آسيب هاي رواني را به وجود مي آورد معمولاً افرادي كه در سطح پايين اقتصادي، اجتماعي، فرهنگي، زندگي مي كنند، سطح تحصيلات كمتري نسبت به افراد همسال خود دارند و ميزان تحصيلات در اين خانواده ها به شدت اُفت پيدا مي كند(كيانوش،1387).

بيان مسئله

بشر همواره نعمتي گران قدر بوده است. اين وجه افتراق با ساير موجودات سبب شده است، تا انسان در رهگذر تاريخ و در طول زمان به تكامل رهنمون شود. آدمي، از آغاز پا نهادن به اين كره ي خاكي با مشاهده ي پديده‌ها، مفاهيم و تصورات اوليه اي در ذهن خويش يافت، سپس در پي مفاهيم اسباب و علل پيدايش پديده ها و رويدادها و تحولات، به تفكر و تجربه روي آورد و در هر مرحله گامي پيشتر فرا نهاد.

خط و زبان، از ابداعات مهمي است كه بعدها توسط بشر پديد آمد و انتقال تجربه ها و تفكرات افراد به يكديگر را ميسّر ساخت. بدين ترتيب، دانش ناچيز بشر در دوران هاي اوليه به دوران بعد لبريز شده و در سير تكاملي خود پيچيده تر و جامع تر گشت. اكنون گنجينه‌ي گران بهاي بشر، علم و دانش كه دستاورد قرن ها مرارت و تلاش خستگي نا پذير بشري است در قالب كتاب ها، نشريه ها و نوشته هاي گوناگون در آمده است.براي ورود به اين حوزه و دستيابي به اين ذخاير نيز، كليدي جز درك و فهم و توانايي خواندن و نوشتن و تحصيلات، شناخته نشده است؛ و اگر چه كسب مهارت هاي خواندن و نوشتن، خود به معناي شعور و آگاهي نيست، ليكن ابزارهايي مؤثر در راه رشد و تعالي انسان خواهد بود.بي سوادي با فقر و ناهنجاري، پيوند مستقيم دارد و در محروم ترين مناطق كشورهايي كه دچار كمبود منابع طبيعي هستند، در بين فراموش شده ترين، گروه هاي انساني و كساني كه از نارسايي ها و كمبودهاي مهم و اساسي مانند: غذا، بهداشت، مسكن، بيكاري و... رنج مي برند به گسترده ترين شكل ممكن وجود دارد.تداوم بي سوادي سدي عظيم در راه توسعه است و مانع از آن مي شود كه ميليون ها نفر مرد و زن، عنان زندگي خود را در دست بگيرند.بي سوادي، عاملي است كه مبارزه عليه فقر، نا برابري ها و ناهنجاري ها را محكوم به شكست مي كند. بي سوادي هر چند كه خود معلول نارسايي هاي اقتصادي و اجتماعي و تربيتي است، ولي در اينجا نقش تشديد و تعيين كننده اي دارد.درصد مردودي و ضعف تحصيلي در بين كودكاني كه بدون صبحانه، به مدرسه مي روند، بيشتر از كودكاني است كه مسئله ي سوء تغذيه دارند. در محيط‌هاي فقير، كودكاني كه با شكم گرسنه به مدرسه مي روند، وضعيت مدارس نيز، چندان تعريفي ندارد. در خانواده هاي سطح پايين، چون والدين نيز معمولاً از سطح تحصيلات پاييني برخوردارند، در رسيدن به درس و مشق و تربيت فرزندان، با مشكل رو به رو مي شوند.بي سوادي، ريشه و اساس بسياري از مسائل اقتصادي، سياسي، اجتماعي و فرهنگي و بي نظمي ها و آسيب هاي مادي و روحي و رواني در اكثر كشورهاي جهان سوم است. بررسي ها بيانگر اين واقعيت تلخ هستند كه بي سوادي و كم سوادي گرچه مسئله ي حاد كشورهاي جهان سوم است، ولي مشكل جديد كشورهاي پيشرفته ي صنعتي نيز هست.مشاغل و گرفتاري هاي روزمره ي پدران و سواد و تحصيلات اندك، پرجمعيت بودن خانواده ها، اختلاف هاي خانوادگي، دوستان ناباب و فقر اقتصادي، با انحرافات از رفتار به هنجار، رابطه اي قابل ملاحظه دارد.اگرچه تحصيلات پدران و مادران در رفتار به هنجار فرزندان تأثير انكار ناپذير دارد، اما در بررسي ها ي انجام شده، نقش مادران، چشم گيرتر مي نمايد. دور بودن پدران از منزل به دليل اشتغال، باعث مي شود كه فرزندان، بيشتر ساعات بيداري را با مادران خود بگذرانند(انجمنداني،1387). از اين رو سطح سواد و تحصيلات مادران مي تواند در هدايت تحصيلي و شغلي فرزندان تأثير قابل ملاحظه‌اي داشته باشد.بنابراين در اين پايان نامه در پي پاسخ به اين سوال هستيم كه ميزان تحصيلات والدين بخصوص مادران چه نقشي در زندگي روزمره كودكان كم توان ذهني دارد ؟ 

فهرست مطالب

فصل اول

مقدمه.. 1

بيان مسئله.. 2

اهميت و ضرورت تحقيق.. 4

اهداف تحقيق.. 5

اهداف جزئي.. 5

فرضيه هاي تحقيق.. 5

تعريف مفهومي.. 5

تعريف عملياتي.. 6

فصل دوم

عقب ماندگي ذهني.. 8

تعاريف.. 9

طبقه بندي عقب ماندگي ذهني.. 11

طبقه بندي از لحاظ آموزشي (تربيتي).. 11

سبب شناسي عقب ماندگي ذهني.. 12

‌أ- عقب ماندگي به علت عوامل ارثي.. 13

‌ب- عقب ماندگي به علت اتفاقات دوران بار داري.. 14

‌ج- عقب ماندگي به علت حوادث زايماني و بعد از تولد: 17

حوادث بعد از تولد.. 19

‌د- عقب ماندگي به علت عوامل محيطي ، اجتماعي و فرهنگي   21

پيشگيري.. 22

پيشگيري ثانويه.. 24

پيشگيري ثالث.. 24

سلامت رواني.. 25

نكات مشترك بين بهداشت روان و جسم.. 25

ديدگاه هاي مختلف در مورد سلامت روان.. 26

تاريخچه ي سلامت روان.. 28

معيارهاي سلامت روان.. 29

هدف بهداشت روان.. 31

پيشگيري از بيماري هاي رواني.. 32

اصول سلامت روان.. 36

اصول بهداشت رواني 5 اصل دارد كه به قرار زير مي باشد.   36

سلامت رواني در دوره هاي مختلف زندگي.. 38

سلامت رواني در دوران قبل از تولد و زمان تولد.. 38

بهداشت رواني در دوران شيرخوارگي و كودكي.. 39

بهداشت رواني دوران بلوغ( نوجواني).. 40

سلامت رواني در دورن بزرگسالي.. 42

سلامت روان در دوره سالمندي.. 42

رابطه سلامت جسمي با سلامت رواني.. 43

علامت شناسي در بيماري هاي رواني.. 44

مذهب و سلامت روان.. 44

ايمان و استرس.. 45

قرآن كريم و بهداشت رواني.. 47

نقش اجتماع در بهداشت روان.. 52

عوامل مؤثر بر بيماري هاي رواني.. 53

ديدگاه مكتب هاي روان شناسي درباره علل اختلال رواني   56

فصل سوم

روش تحقيق.. 75

جامعه آماري.. 75

حجم و نمونه اندازه گيري.. 75

روش نمونه گيري.. 75

ابزار تحقيق.. 76

فصل چهارم

يافته هاي آمار توصيفي.. 78

يافته هاي آمار استنباطي.. 86

فصل پنجم

بحث نتيجه گيري.. 90

محدوديت هاي پژوهش.. 91

پيشنهادها.. 92

منابع.. 93

ضمايم.. 95