پايان نامه كارشناسي روانشناسي باليني

بررسي رابطه ميزان اعتقادات مذهبي و سلامت رواني در بين دانشجويان دانشگاه آزاد اردبيل

مقدمه

بيماريهاي رواني از بدو پيدايش بشر وجود داشته و هيچ فردي، از هيچ طبقه اقتصادي- اجتماعي خاص در مقابل آنها مصونيت نداشته و خطري است كه بشر را مرتباً تهديد مي كند. خوشبختانه نهضت بهداشت رواني در پنج قرن اخير، افكار غلط و خرافات در مورد اين بيماريها را كنار گذاشته و نشان داده اند كه اولاً بيماري هاي رواني، قابل پيشگيري بوده و ثانياً در صورتي كه مانند ساير بيماريها به موقع تشخيص داده و تحت درمان قرار گيرند به همان نسبت از فرض شدن و عوارض آنها كاسته خواهد شد.

در راستاي همين ايده، بهداشت رواني كه جزئي از بهداشت عمومي محسوب مي شود به پيگيري موارد زير مي پردازد.

-         افزايش سطح بهداشت رواني از طريق ارتقاء آگاهي هاي جامعه در مورد بيماري هاي رواني

-         شناسايي و تشخيص زودرس اختلالات رواني و درمان آنها

-         پيشگيري از عوارض و عود بيماري و توانبخش بيماران

-         پيشگيري از بروز بيماريهاي رواني از طريق پيشگيري و درمان بيماريهاي جسمي

يكي از دغدغه هاي مهم انسانها در همه دوره هاي تاريخ، سلامت رواني در كنار سلامت جسماني بوده است، عالمان ديني، پزشكان و مربيان اخلاق بيشتر اين تلاشها را براي بررسي علمي سلامت رواني و ملاكها و راه هاي نيل به آن مبذول نموده اند و روان شناسان و روان پزشكان در اوايل قرن بيستم سلامت و بهداشت رواني را با مباني و روش هاي جديدتري بررسي و به تعبيري نهضت جديد بهداشت رواني را پي ريزي كردند، بي ترديد آموزه هاي ديني تاثير مهمي در تعريف سلامت رواني و راه هاي نيل به آن داشت، بلكه يكي از اهداف مهم اديان الهي تامين سلامت رواني انسانها محسوب گرديده است. از نظر روان شناسان آرامش رواني و احساس رضايت از زندگي از ويژگيهاي اساسي در افراد سالم و بهنجار است. بررسي حالات و روحيات فرد با ايمان نيز حاكي از آرامش خاطر و صفاي درونيشان است و درون فرد مومن روشن از نور حقيقت و سرشار از لذت معنوي است. (مطهري، 1357)

آيات قرآن كريم نيز بر اين نكته صحه مي گذارند به عنوان مثال در سوره­ي مباركه رعد آيه 28 آمده است كه ... الذين آمنوا تطمئن قلوبهم بذكر الله الّا بذكرالله تطمئن القلوب. آنها به خدا ايمان آورده و دل هايشان به ياد خدا آرام مي گيرد، آگاه باشيد تنها ياد خدا آرام بخش دلهاست. قرآن كريم حالت تعارض و اضطراب و افسردگي و سرگرداني و خود باختگي (كه مخرب سلامت روان هستند) را كه به انسان فاقد ايمان دست مي دهد چنين بيان مي كند. 

فهرست مطالب

مقدمه.. 1

بيان مسئله.. 3

ضرورت و اهيمت تحقيق.. 5

سوالات تحقيق.. 6

فرضيه هاي پژوهش.. 6

اهداف پژوهش (هدف كلي- هدف جزئي).. 7

هدف جزئي.. 7

تعاريف و مفاهيم.. 7

تعاريف عملياتي.. 9

مقدمه.. 12

كاركرد دين و اعتقادات مذهبي به عنوان يك نياز فطري   13

مفهوم شناسي و سلامت رواني.. 16

سلامت و بهداشت روان از نظر اسلام.. 19

آيات قرآني بر بهداشت رواني.. 20

منشا دين و برخي از مفاهيم و نمادهاي مذاهب ابتدايي   21

دين و انتظار بشر از آن.. 22

دين.. 23

تعريف دين از ديدگاه انديشمندان مسلمان.. 24

ديدگاههاي عمده در باب انتظار بشر از دين.. 27

آراء انديشمندان غربي در باب كاركردهاي دين.. 29

آثار و بركات عبوديت و بندگي (معتقد بودن به اعتقادات مذهبي).. 33

كاركردهاي دين.. 34

رفتار مذهبي از ديد روانشناسان.. 35

تاريخچه بررسي هاي روان شناختي رفتار مذهبي.. 36

سلامت و بهداشت روان.. 38

مكاتب بهداشت رواني.. 41

نظر دانشمندان اسلامي درباره نفس (روان).. 43

بهداشت رواني بر اساس مكاتب مختلف روانشناسي.. 44

مكتب زيست گرايي.. 44

مكاتب روانكاوي.. 46

كارل گوستا و يونگ.. 47

اريك اريكسون.. 48

اريك فرام.. 49

مكتب انسان گرايي.. 49

كارل راجرز Carl Rogers. 50

آبراهام فرلو Abraham Moslow.. 51

مكتب رفتار گرايي.. 51

بي- اف- اسكينر Skinner 52

مكتب شناخت گرايي.. 52

ويليام گلاسر William glasser 53

آلبرت اليس Albert Elis. 54

مكتب هستي گرايي.. 55

ويكتور فرانكل Victor Frankl 55

تعريف بهداشت رواني و سه سطح پيشگيري.. 56

اصول بهداشت رواني.. 58

اسلام و راه حل هايي درباره برخي از مشكلات رواني.. 59

فراموشي.. 59

شيوه هاي پيشگيري و درمان افسردگي.. 64

بهينه سازي روابط خانوادگي.. 64

ابراز محبت.. 65

عقده حقارت.. 68

كارل يونگ مي گويد.. 71

توكل (دعا و نيايش).. 73

افزايش اعتماد به نفس.. 73

اعتقاد به هدفمندي جهان.. 76

توجه به جنبه هاي مثبت زندگي.. 76

كرامت انسان بر اساس كنترل نفس.. 78

سوابق پژوهش.. 79

نتايج پژوهش اعتقادات مذهبي و سلامت روان در خارج از كشور   79

روش تحقيق.. 87

جامعه آماري.. 87

نمونه آماري.. 88

روش نمونه گيري.. 88

ابزار تحقيق.. 88

پرسشنامه جهت گيري مذهبي آلپورت.. 89

روش تجزيه و تحليل اطلاعات (داده ها).. 90

بخش اول آمار توصيفي.. 92

بخش دوم آمار استنباطي.. 97

بحث و نتيجه گيري.. 102

محدوديت پژوهشي.. 103

پيشنهادات.. 104