پايان نامه نقش خانواده و مدرسه در پيشگيري از بزهكاري كودكان

پايان نامه نقش خانواده و مدرسه در پيشگيري از بزهكاري كودكان

چكيده

دوران كودكي اساسي‌ترين دوران براي شكل‌گيري شخصيت در افراد و رفتن آنها به راه صلاح يا راه تباهي و انحراف است. از اين رو تمركز دولت‌هاي مختلف بر پيشگيري اجتماعي رشدمدار بوده است. به عبارت ديگر نظام‌هاي حقوقي مختلف در جهان به اين نتيجه رسيده‌اند كه ارتكاب جرم، يك اتفاق، حادثه و واقعه كه ناگهاني رخ دهد، نيست، بلكه يك مسير و روند است. در اين راستا ،در بررسي بزهكاري، بر چهار منبع كنترل بزهكاري نوجوانان تاكيد مي شود: وابستگي آن‌ها به پدر و مادر، مدرسه، گروه همسالان و اشتياق به انجام كارهاي عادي و روزمره همگاني، خصوصاً تحصيلات و يافتن شغل ،در يك تقسيم‌بندي ديگر عوامل كنترل بزهكاري را مي‌توان-نظارت مربوط به قبل از تولد؛ - مقررات مربوط به بعد از تولّد طفل شامل: 1- ايجاد محيطي آرام و سالم در خانواده  و - تأمين آموزش و پرورش مناسب دانست.روابط بين والدين و فرزند، از هم پاشيدگي خانواده و فقدان نظم و تعادل در خانواده، سست شدن عقايد مذهبي و اخلاقي در بزهكاري نوجوانان نقش مهمي دارد.محيط خانواده اولين محيطي است كه فرد در آن رشد            مي كند و هنجارها را مي آموزد . علي رغم اينكه بسياري از عوامل در وقوع بزهكاري اطفال و نوجوانان دخيل اند اما در گام نخست اين خانواده ها هستند كه نقش تعيين كننده اي در سرنوشت اطفال دارند. چنانكه با تربيت درست مي توانند كودك را به راه صحيح هدايت كنند و يا شرايط و محيط را براي تحقق بزهكاري توسط اطفال مهيا سازند . همچنين از بعد ديگر با توجه به نقش مدرسه در پيشگيري از بزهكاري مي توان گفت ،مدرسه اولين محيط اجتماعي است كه كودك و نوجوان ناچار است خود را با نظم و قوانين آن هماهنگ سازد. اين نظم و تربيت مسلماً از قوانين و مقررات حاكم در خانواده رسمي تر و اطاعت از آن لازم است. در اين مرحله است كه كودك و نوجوان ناسازگار، نامتعادل يا عقب مانده ذهني كه استعداد پيروي از نظم يا هماهنگي با محيط را ندارد، با عدم موفقيت مواجه مي شود. اين عدم موفقيت به نوبه ي خود به علت سرزنش ها، ملامت هاي والدين و اولياي مدرسه و اطرافيان و شكسته شدن غرور و احترام كودك باعث تشديد حس سركشي، عدم علاقه به ادامه تحصيل، رها كردن مدرسه، فرار از مدرسه، ولگردي،                  معاشرت هاي ناباب و بالاخره ارتكاب جرم مي شود.

كلمات كليدي: خانواده، مدرسه، پيشگيري، بزهكاري كودكان

فهرست مطالب

عنوان                                                                                                                              صفحه

چكيده 1

مقدمه. 2

الف- بيان مسئله. 2

ب- پيشينه پژوهش.. 3

د- سوالات تحقيق. 5

ه- فرضيه هاي تحقيق. 5

و- اهداف تحقيق. 5

ز- روش تحقيق. 5

ح- ساماندهي تحقيق. 5

فصل اول: كليات تحقيق (مفاهيم، تعاريف) 7

1-1- تعريف مفاهيم 8

1-1-1- خانواده و مدرسه. 8

1-1-1- تعريف خانواده در جامعه شناسي. 8

1-1-1-2- تعريف خانواده در حقوق. 8

1-1-1-3- تعريف مدرسه. 9

1-1-2- تعريف پيشگيري.. 9

1-1-3-تعريف كودك يا طفل. 10

1-1-3-1-تعريف كودك از نظر فقه وحقوق. 10

1-1-3-2- تعريف كودك از ديدگاه كنوانسيون حقوق كودك.. 11

1-1-4- بزهكار و بزهكاري.. 12

1-1-4-1- بزهكاري.. 12

1-1-4-2- بزهكار. 12

1-1-4-3- گروههاي بزهكاري.. 13

1-2-مباني و تقسيم بندي.. 14

1-2-1-كودكان و مفهوم عام مسئوليت.. 14

1-2-1-1-سن مسئوليت كيفري كودكان. 14

1-2-1-2-مفهوم مسئوليت كيفري در اطفال. 14

1-2-1-3-اهليت جنايي اطفال. 15

1-2-1-4-مسئوليت جامعه در قبال كودكان و بالعكس.. 15

1-2-2-انواع پيشگيري در بزهكاري كودكان. 16

1-2-2-1-پيشگيري از منظر سطوح اجرايي يا تعيين اولويت ها 17

1-2-2-1-1-پيشگيري نخستين يا ابتدايي. 17

1-2-2-1-2- پيشگيري دومين يا ثانويه. 17

1-2-2-1-3- پيشگيري سومين يا ثالث.. 18

1-2-2-2- پيشگيري از منظر زمان اجرا 18

1-2-2-3-پيشگيري از منظر نحوه عمل يا فرآيند اجرا 18

1-2-2-3-1- پيشگيري واكنشي. 18

1-2-2-3-2- پيشگيري كنشي يا غيركيفري.. 19

1-2-2-4- رويكرد پيشگيري از بزهكاري.. 20

1-2-2-4-1-پيشگيري وضعي. 20

1-2-2-4-2-پيشگيري اجتماعي. 21

1-2-3- مباني نظري پيشگيري رشدمدار. 23

1-2-3-1-« نظريه تعاملي» تورنبري.. 23

1-2-3-2- نظريه پايه سني لوب و سمپسون. 24

عنوان                                                                                                                              صفحه

1-2-4- اصول پيشگيري رشدمدار. 24

فصل دوم:عوامل موثر بر بزهكاري كودكان  و جايگاه حقوقي آن. 27

2-1- ويژگي هاي كودكان بزهكار و نوع جرائم ارتكابي. 28

2-1-1- ويژگيهاي رفتاري كودكان بزهكار. 28

2-1-2- ويژگي هاي اجتماعي اطفال و نوجوانان بزهكار. 28

2-1-2-1- تحصيلات.. 28

2-1-2-2- وضعيت شغلي. 29

2-1-2-3-خشونت ديدگي. 29

2-1-2-4-سابقه فرار از منزل. 29

2-1-2-5- اوقات فراغت،گروه دوستان. 29

2-1-2-6-كمبود محبت.. 29

2-1-3- انواع بزهكاري كودكان و نوجوانان. 30

2-1-3-1- جرائم شاخص.... 30

2-1-3-2- جرائم غيرشاخص يا بزه هاي ويژه كودكي. 31

2-1-3-2-1-سرقت.. 31

2-1-3-2-2-دعوا و درگيري.. 31

2-1-3-2-3-استفاده از مشروبات الكلي و مواد مخدر. 31

2-2- تاريخچه و نظريات مربوط به بزهكاري.. 32

2-2-1- مروري برتاريخچه بزهكاري.. 32

2-2-2-نظريه‏هاي جرم شناختي بزهكاري.. 33

2-2-2-1- نظريه انتقال فرهنگي كج‏روي.. 33

2-2-2-2- نظريه بي‏هنجاري مرتن. 34

2-2-2-3- نظريه كنترل. 34

2-2-2-4- نظريه فشار عمومي در بزهكاري.. 34

2-2-3- عوامل مؤثر در بروز بزهكاري.. 35

2-2-3-1-عوامل فردي.. 35

2-2-3-1-1- عوامل ارثي  يا ژنتيكي. 36

2-2-3-1-2- عوامل روان‌شناختي و صفات شخصيتي. 36

2-2-3-1-3-عوامل مرتبط با نوع نگرش افراد به بزه خاص وويژگيهاي خاص.... 36

2-2-3-2-عوامل خانوادگي. 36

2-2-3-2-2- فقر مادي خانواده 37

2-2-3-2-3- ستيزه والدين. 38

2-2-3-3-عوامل محيطي. 38

2-2-3-4-عوامل اجتماعي خاص.... 39

2-3-موقعيت حقوقي اطفال وكودكان در قوانين بعد از انقلاب اسلامي. 40

2-3-1-مرحله  اجراي قوانين جزايي مصوب سال 1361 و 1362. 41

2-3-2- قانون مجازات اسلامي مصوب سال 1370. 41

2-3-3- قانون مجازات اسلامي مصوب سال 1392 (جديد) 42

2-3-4- قانون آيين دادرسي دادگاه هاي عمومي و انقلاب در امور كيفري مصوب 28/6/1378. 43

2-3-5-جايگاه كودكان در قانون اساسي ايران. 44

فصل سوم: موقعيت خانواده و مدرسه در پيشگيري از بزهكاري.. 45

3-1-بررسي نقش خانواده در پيشگيري از بزهكاري.. 46

3-1-1-ماهيت نقش خانواده در پيشگيري از بزهكاري.. 46

3-1-2- نقش تربيتي خانواده در پيشگيري از جرم. 47

3-1-2-1-بعد اجتماعي و شخصيتي. 47

3-1-2-2- بعد اعتقادي.. 48

عنوان                                                                                                                              صفحه

3-1-2-3-بعد اقتصادي.. 48

3-1-3- شيوه ها و راه‌هاي كنترل بزهكاري  در خانواده. 48

3-1-3-1- نظارت مربوط به قبل از تولد 49

3-1-3-2- مقررات مربوط به بعد از تولّد طفل. 49

3-1-3-3- پيشگيري زودرس از بزهكاري با رويكرد خانواده مدار. 49

3-1-3-3-1-برنامه مبتني بر آموزش والدين. 50

3-1-3-3-2-ملاقاتهاي خانگي. 50

3-1-3-3-3-برنامه مبتني بر خدمات مراقبتي روزانه. 50

3-1-3-3-4-خانواده درماني. 50

3-1-4-سازمان هاي بين المللي و توصيه هاي براي پيشگيري رشد مدار. 51

3-1-4-1-ايجاد محيطي آرام و سالم در خانواده 51

3-1-4-1-1- برقراري دوستي و تفاهم بين والدين. 52

3-1-4-1-2-همبازي شدن با كودك و نوجوان. 52

3-1-4-1-3-احتراز از رقابت در جلب محبت فرزندان. 52

3-1-4-1-4-عدم ايجاد ناسازگاري در محيط خانواده 52

3-1-4-1-5-عدم پرخاشگري والدين نسبت به خود و يا نسبت به فرزندان. 52

3-1-4-1-6- پرورش حس اعتماد به نفس.. 53

3-1-4-1-7-ابراز مهر و محبت به فرزندان. 53

3-1-4-2- تأمين آموزش و پرورش مناسب.. 53

3-1-4-2-1- نقش مدرسه. 53

3-1-4-2-2-نقش معلم 54

3-2- آموزش و پرورش و پيشگيري از بزهكاري.. 55

3-2-1-پيشگيري اجتماعي رشدمدار و نقش آموزش و پرورش در آن. 55

3-2-2-ماهيت نقش مدرسه در پيش گيري از بزهكاري.. 56

3-2-2-1-دروني شدن ارزش هاي اجتماعي در كودكان. 57

3-2-2-2-جايگاه آموزش و پرورش در پيشگيري از جرم رشد مدار. 57

3-2-3-مروري بر راهبردهاي مبتني برآموزش و خانواده در پيشگيري از جرم. 58

3-2-3-1-آموزش خانواده ها نسبت به حقوق و نيازهاي كودكان. 59

3-2-3-2-حمايت از كودكان متعلق به خانواده هاي بدسرپرست.. 59

3-2-3-3-ايجاد پيوند ميان خانواده و مدرسه. 59

3-2-4-مروري بر نقش مدرسه و خانواده در پيشگيري از اعتياد نوجوانان. 60

3-2-4-1-برنامه‏هاي تربيتي مدارس.. 60

3-2-4-2-خانواده و اعتياد نوجوانان. 61

3-2-4-3-برنامه‏ريزي براي محلات اطراف مدارس.. 62

3-2-5-سياست هاي پيشگيري در برنامه چهارم توسعه. 62

نتيجه. 63

پيشنهادها 64

منابع و مآخذ 66

چكيده انگليسي. 69